“استاد صدا قطع شد.” “استاد تصویرتون فریز شد.” “استاد اصلا اینترنت قطع شد.”
پیشرفت تکنولوژی آموزشی این روزها پیشرانه جدیدی پیدا کرده به نام ویروس کرونا. همه گیری این بیماری به مدرسین و فراگیران فرصت اجباری کند و کاش در دنیای آموزش مجازی داده است. شاید اگر این روند قرار بود با سرعت عادی خود اتفاق بیفتد، سالهای سال طول می‌کشید تا به این سطح از پیشرفت در تکنولوژی و مهارت در آموزشهای مجازی دست پیدا کنیم. در هر حال، امروز مجازی با ما است و با ما خواهد ماند.
کووید-19 همه ما را در عمل انجام شده قرار داد و زیرساختهای همه کشورها را به طور جدی به چالش کشید. هزینه مازاد برای تهیه تجهیزات آموزش مجازی بر خانواده‌ها تحمیل شد و حتی برای عده زیادی نوع جدیدی از محرومیت شکل گرفت. در این میان گروهی که کمتر افراد در مورد آنها و چالشهای پیش روی آنها صحبت می‌کنند، مدرسین آنلاین هستند. کسانی که بار چالشهای جدید آموزش مجازی به مسولیتهای آنها اضافه شد. در واقع زمانی ارائه درس بصورت اسلایدهای پاورپوینت، تهیه ویدیو و آزمون آنلاین همگی جز کارهای خلاق و خارج از مسولیت مدرسین بود که برای بالا بردن کیفیت آموزش حضوری استفاده می‌شد. اما امروز این موارد که زمانی لاکچری دنیای آموزش بودند، تنها راه ارائه آموزش هستند.
چالشهای تدریس آنلاین برای مدرسین:
-
نئوفوبیا
نئوفوبیا یا “نوهراسی” نوعی ترس غیرعادی و گاه خارج از کنترل برای امتحان کردن کارها یا اجسام جدید است. در حالت ضعیف‌تر این بیماری همان عدم تمایل به امتحان کردن اجسام، خوراکیها یا فعالیتهای جدید است. مدرسینی که سن آنها بیش از 30 سال است بیش از مدرسین جوان‌تر با این چالش روبرو هستند. یکی از نشانه‌های بارز آن غرغرهای طولانی مدرس در مورد تن دادن به تدریس آنلاین است. ناگفته نماند که غلبه بر این ترس برای افرادی که دچار نوهراسی هستند کار بسیار دشواری است و حتی ممکن است نیاز به روان درمانی داشته باشد.
-
دانش آموزان غیرفعال
اگر دوره‌های آنلاین به دقت طراحی و اجرا نشوند، خطر تبدیل دانشپذیران از فراگیر فعال به ناظر غیرفعال بسیار جدی است. یکی از مهم‌ترین رموز موفقیت هر آموزش، خواه حضوری یا غیر حضوری، درگیر نگه داشتن شاگردان با کلاس است. در کلاسهای مجازی، بخصوص اگر برای مدت زیادی مدرس تنها متکلم در کلاس باشد، ریسک قطع تمرکز دانشپذیران با کلاس بسیار بالا است. آنچه که این مشکل را حادتر می‌کند، آسودگی خاطر شاگردان از ضبط شدن محتوای آموزشی و دسترسی بعد از کلاس به درس است. این امر باعث می‌شود در طول کلاس افراد توجه فعال به کلاس نکنند.
یک استراتژی موثر برای مدرسین در کلاسهای مجازی استفاده از ابزارهای تعاملی آنلاین است که در سامانه‌های آموزش آنلاین تعبیه شده، مانند وایت بردهای تعاملی، ابزارهای نظر سنجی فعال حین کلاس، اشتراک گذاری عکس، ویدیو یا فایل صوتی. با این ابزارها می‌توان تا حد زیادی از پرش توجه دانشپذیران کلاس پیشگیری کرد.
-
زبان بدن
یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های ارتباط انسانی زبان بدن است. در کلاسهای حضوری، مدرس با تفسیر حرکات بدن فراگیران به احساس، درک مطلب و تمرکز آنها پی می‌برد. اما در آموزش مجازی مدرس باید با سر نخهای آوایی این کار را انجام دهد و به طور مداوم از شاگردان بازخورد بگیرد تا مطمئن شود که همه بصورت فعال با محتوای کلاس ارتباط موثر برقرار کرده‌اند. این مشکل در وبینارها و کلاسهای پر جمعیت بیش از سایر موارد است.
-
تعادل کار و زندگی
آمادگی و مطالعه پیش از کلاس، اگر چه از دید فراگیران پنهان است، اما بخش مهمی از فرآیند تدریس است. وقتی مدرس در محل آموزشگاه یا دانشگاه حضور فیزیکی دارد، عملیات آماده شدن برای کلاس تعریف مکانی خاصی دارد. اما در آموزش آنلاین، ایجاد تعادل بین کارهای منزل، رسیدگی به امور خانواده و وقت گذراندن با آنها به راحتی می‌تواند مرز بین کار و وقت خانواده را بشکند. البته گذر زمان به مدرس و اعضای خانواده توانایی انطباق با موقعیت جدید را خواهد داد، اما با این وجود نمی‌توان مشغولیت‌های پیش بینی نشده افراد در محیط خانواده را نادیده گرفت.
-
مدیریت کلاسهای پرجمعیت
به دلیل آسانی برگزاری کلاسهای آنلاین از نظر تامین فضای فیزیکی و موارد مربوط به آن، معمولا موسسات و آموزشگاه‌ها سعی می‌کنند تعداد بیشتری دانشپذیر در کلاسها ثبت نام کنند. مدیریت کلاس مجازی از نظر تعامل یک به یک با تعداد کمتری از فراگیران ممکن و موثر است. اما چنانچه تعداد این افراد بالا باشد مدیریت این افراد در اموری مانند بازخورد دادن، تعامل دو جانبه، کار گروهی و بسیاری موارد دیگر کار بسیار دشوار و وقت گیری است. اینجا است که مدرسین به گروه‌های فضای مجازی و سایر ابزارهای موجود روی می‌آورند تا خلا موجود را پر کنند.
این موارد تنها بخش کوچکی از مشکلات و چالشهای پیش روی مدرسان است. مواردی همچون نداشتن فضای کافی در منزل، کیفیت اینترنت در دسترس مدرس، گرانی تجهیزات مخصوص تدریس آنلاین و ده‌ها مشکل دیگر بر دشواری این کار می‌افزاید. اما روی خوش ماجرا آنجا است که با گذر زمان و بروز چنین مشکلاتی، راه حلهای جدید هم به وجود خواهند آمد–”نیاز مادر اختراع است.” ابزارهای مدرن آموزش آنلاین به مرور در قالب سایتها و اپلیکیشنها در حال ایجاد و توسعه هستند و مطمئنا به مرور زمان از دشواریهای این کار خواهند کاست.
منبع:
گردآورنده : دکتر محسن کبیری